Giải phẫu bệnh là gì? Quy trình thực hiện xét nghiệm giải phẫu bệnh là gì?

Bạn đang đọc: Giải phẫu bệnh là gì? Quy trình thực hiện xét nghiệm giải phẫu bệnh là gì?

Giải phẫu bệnh đóng vai trò như một “thám tử vi mô” trong ngành y học, giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác các bệnh lý, đặc biệt là ung thư. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin cho bạn về Giải phẫu bệnh là gì? Mục đích và ý nghĩa của phương pháp này.

Xét nghiệm giải phẫu bệnh trên mẫu bệnh phẩm tế bào hoặc mô từ cơ thể, được thực hiện trong quá trình nội soi hoặc phẫu thuật, được coi là tiêu chuẩn quan trọng trong chẩn đoán bệnh, đặc biệt là với các bệnh lý ác tính. Theo dõi bài viết dưới đây của Nhà thuốc Long Châu để hiểu hơn về Giải phẫu bệnh là gì nhé!

Giải phẫu bệnh là gì?

Xét nghiệm giải phẫu bệnh được xem là phương pháp chẩn đoán hàng đầu, đặc biệt là đối với các bệnh lý ung thư. Nhưng nhiều người khi nghe thuật ngữ này vẫn còn khá xa lạ, vậy giải phẫu bệnh là gì? Giải phẫu bệnh là một chuyên ngành y học liên quan đến việc chẩn đoán bệnh dựa trên phân tích các mẫu mô và tế bào dưới kính hiển vi. Các bác sĩ giải phẫu bệnh sẽ xác định các dấu hiệu bất thường trong mô và tế bào, từ đó đưa ra chẩn đoán bệnh, đánh giá tình trạng sức khỏe hoặc xác định nguyên nhân gây ra bệnh ở người bệnh.

Xét nghiệm giải phẫu bệnh thường được thực hiện trên các mẫu bệnh phẩm tế bào hoặc mô từ các cơ quan trong cơ thể, được lấy mẫu thông qua các phương pháp như sinh thiết trong quá trình nội soi, sinh thiết kim, hoặc trong quá trình phẫu thuật.

Vai trò của giải phẫu bệnh:

• Chẩn đoán chính xác các bệnh lý: Giải phẫu bệnh đóng vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán các bệnh lý, đặc biệt là ung thư. Việc phân tích mô và tế bào giúp xác định chính xác loại ung thư, giai đoạn phát triển và mức độ ác tính, từ đó giúp bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
• Phân biệt các bệnh lý có triệu chứng tương tự: Một số bệnh lý có triệu chứng lâm sàng tương tự nhau, nhưng nguyên nhân và cách điều trị lại khác nhau. Giải phẫu bệnh giúp phân biệt các bệnh lý này, đảm bảo bệnh nhân được điều trị đúng cách.
• Đánh giá hiệu quả điều trị: Giải phẫu bệnh giúp đánh giá hiệu quả của phác đồ điều trị, theo dõi sự tiến triển của bệnh và điều chỉnh phác đồ khi cần thiết.
• Cung cấp thông tin cho việc lựa chọn phương pháp điều trị: Kết quả giải phẫu bệnh giúp bác sĩ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp nhất cho bệnh nhân, bao gồm phẫu thuật, hóa trị, xạ trị, liệu pháp miễn dịch,…
• Cung cấp thông tin cho nghiên cứu khoa học: Các mẫu mô và tế bào được sử dụng cho nghiên cứu khoa học, giúp phát triển các phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh mới.
• Tiên lượng bệnh: Dựa vào kết quả giải phẫu bệnh, bác sĩ có thể dự đoán khả năng tiến triển của bệnh và nguy cơ tái phát, từ đó giúp bệnh nhân có kế hoạch điều trị và theo dõi phù hợp.

Quy trình thực hiện xét nghiệm giải phẫu bệnh là gì?

Sau khi tìm hiểu về giải phẫu bệnh là gì, chắc hẳn bạn đọc đã phần nào hình dung được về loại xét nghiệm này. Vậy quy trình thực hiện xét nghiệm giải phẫu bệnh như thế nào? Dưới đây là chi tiết quy trình thực hiện:

Lấy mẫu

Mẫu mô hoặc tế bào có thể được lấy từ nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể, tùy thuộc vào bệnh lý nghi ngờ.

Các phương pháp lấy mẫu phổ biến bao gồm:

• Sinh thiết: Lấy một mẫu mô nhỏ từ cơ thể để xét nghiệm.
• Chọc hút kim: Dùng kim hút một lượng nhỏ dịch hoặc tế bào từ cơ thể để xét nghiệm.
• Mổ sinh thiết: Lấy một mẫu mô lớn từ cơ thể để xét nghiệm.

Tìm hiểu thêm: Vì sao có tình trạng loãng xương do thuốc?

Cố định mẫu

Mẫu sau khi lấy được sẽ được cố định bằng hóa chất để bảo quản cấu trúc mô và tế bào.

Các phương pháp cố định phổ biến bao gồm:

• Ngâm trong dung dịch formalin.
• Đông lạnh.

Cắt lát

Mẫu được cắt thành các lát mỏng để nhuộm màu. Độ dày của lát cắt thường từ 4 đến 6 micromet.

Nhuộm màu

Các lát mô được nhuộm màu bằng các hóa chất khác nhau để làm nổi bật các cấu trúc và thành phần của mô.

Các kỹ thuật nhuộm phổ biến bao gồm:

• Hematoxylin & Eosin (H&E): Kỹ thuật nhuộm cơ bản để đánh giá cấu trúc mô.
• Kỹ thuật nhuộm đặc biệt: Dùng để xác định các loại protein hoặc phân tử cụ thể trong mô.

Quan sát và phân tích

Bác sĩ giải phẫu bệnh sẽ quan sát các lát mô dưới kính hiển vi để tìm kiếm các dấu hiệu bất thường. Các yếu tố được đánh giá bao gồm:

• Hình dạng và kích thước của các tế bào.
• Mức độ phân chia tế bào.
• Mức độ xâm lấn của mô.
• Sự hiện diện của các tế bào bất thường.

Chẩn đoán

Sau khi phân tích, bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán chính xác về bệnh lý của bệnh nhân. Kết quả giải phẫu bệnh thường được báo cáo trong vòng vài ngày đến vài tuần sau khi lấy mẫu. Mẫu mô hoặc tế bào có thể được lưu trữ để sử dụng cho các mục đích nghiên cứu hoặc theo dõi bệnh nhân.

Các loại xét nghiệm giải phẫu bệnh

Có nhiều loại xét nghiệm giải phẫu bệnh khác nhau, mỗi phương pháp có những đặc điểm khác nhau. Vậy những phương pháp phổ biến giải phẫu bệnh là gì? Dưới đây là một số thông tin cần biết:

Xét nghiệm tế bào học (Cytopathology)

Xét nghiệm tế bào học sử dụng tế bào từ cơ thể để chẩn đoán bệnh. Tế bào có thể được lấy từ nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể, như cổ tử cung, vú, phổi, tuyến tiền liệt, da,…

>>>>>Xem thêm: Đa hồng cầu nguyên phát là bệnh gì? Triệu chứng và biến chứng của bệnh

Các loại xét nghiệm tế bào học phổ biến bao gồm:

• Pap smear: Dùng để chẩn đoán ung thư cổ tử cung.
• Xét nghiệm tế bào học FNA: Dùng để chẩn đoán các khối u ở vú, tuyến giáp và các vị trí khác.

Xét nghiệm mô bệnh học (Histopathology)

Xét nghiệm mô bệnh học là một xét nghiệm y tế trong đó các mô được lấy từ cơ thể và được kiểm tra dưới kính hiển vi để tìm kiếm các dấu hiệu của bệnh. Xét nghiệm này có thể được sử dụng để chẩn đoán nhiều loại bệnh như ung thư, nhiễm trùng và các bệnh tự miễn dịch.

Kết quả xét nghiệm mô bệnh học sẽ báo cáo các thông tin sau:

• Loại mô.
• Mức độ bình thường hoặc bất thường của mô.
• Dấu hiệu của bệnh.
• Nếu có bệnh, bác sĩ sẽ chẩn đoán loại bệnh và giai đoạn phát triển của bệnh để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

Xét nghiệm hóa mô miễn dịch (Immunohistochemistry)

Xét nghiệm hóa mô miễn dịch (IHC) là một kỹ thuật xét nghiệm trong giải phẫu bệnh sử dụng kháng thể để xác định sự hiện diện và mức độ biểu hiện của các protein cụ thể trong mô. Kỹ thuật này giúp chẩn đoán bệnh, phân loại ung thư, dự đoán tiên lượng và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

Nguyên lý hoạt động của kháng thể:

• Kháng thể được gắn nhãn với các chất phát quang hoặc enzyme.
• Kháng thể liên kết với các protein mục tiêu trong mô.
• Chất phát quang hoặc enzyme tạo ra tín hiệu có thể được phát hiện bằng kính hiển vi.

Ứng dụng của loại xét nghiệm này giúp xác định loại ung thư, phân biệt các loại ung thư có biểu hiện tương tự nhau, xác định giai đoạn phát triển của ung thư. Từ đó, IHC giúp dự đoán khả năng tái phát và di căn của ung thư, giúp bác sĩ tư vấn lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

Giải phẫu bệnh là một ngành khoa học quan trọng đóng vai trò thiết yếu trong chẩn đoán và điều trị bệnh. Hy vọng qua bài viết trên, bạn đọc đã hiểu được giải phẫu bệnh là gì và có cái nhìn tổng quan hơn về phương pháp này.

Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể. Xem thêm

Chủ đề:Giải phẫu bệnh